E-mailed questions

1) Makaayo o makadaot ba sa nasud ang pagpamugos sa pipila ka sugboanon pag-awit sa Lupang Hinirang sa ilang kaugalingong pinulongan?

Para nako, makaayo siya pero di sa tanang pamaagi ug higayon. Makaayo siya kay tungod mas maipakita nato sa tibook nasud nga di kadaghan sa mga Pilipino kay tagawg ang gamit nga pulong. Kini pud mahimong pasigarbo alang kanatong mga Cebuano kay tungod sa ato nagsugod ang maong pinulongan. Pero bisan niini, makahimo kani ug ug dakong conflict nga mahimong sugod sa away sa kadaghanan nga maapektohan niini. Moagi pa kini sa taas nga proseso ug makahatag pa gayod ug dakong kalibog alang kanatong tanan, hilabi na gayod sa mga bata nga naanad na sa pagkanta sa Lupang Hinirang. Naglisod na gani kita ug litok sa saktong lyrics sa Lupang Hinirang, ilisan sa hinuon ug bisaya; mobalik na pd kita sa sugod.

2) Unsay imong tan-aw sa lista sa Pigafetta sa pipila ka mga pung sa mga Sugbuanon nga iyang nadunggan niadtong 1521? Nakatabng ba ni nimo sa pagtigkad sa Cebuano language?

Naa gayod mag termino nga hantod ron mao-mao ra gihapon ang termino nga gamit sa mag Sugboanon. Nakatabang kani kay tungod ani, nakamugna ang mga karaang Cebuano sa mag termino nga atong gigamit hantod ron. Mao silbi kani ang nakadasig kanila aron mobuhat aning diyalektoha.

3) Angay pa bang ipadayon ang mga kampanya paghimo sa Cebuano nga national language? ngano? O nganong di?

Di sa pag-ingon, pero para nako di na gayod unta nila ipadayon ang kampanya sa paghimo sa Cebuano isip national language. Tinood nga kadaghanan sa mga tao sa atong nasud kay bisaya ang pinulongan pero kung ato kining ipugos, dakong gubot ang mahitabo. Daghang mga tagawg ang mukontra niini. Maglisod ug adjust ang mga taw kay tungod mao na ang naandan sukad pa sa una.

4) Unsay imong tan-aw, nganong ksasabot ug kamaong mosulti ug Cebuano ang mga lalawigan gawas sa Sugbo?

Para nako, kahibaw mosulti ug Cebuano ang uban lalawigan kay tungod nakatag na gayod sa daghang lalawigan ang mga Sugboanon sa tibook natong nasud. Bisan na ug di sila purong Cebuano, gamit gihapon nila ang mong diyalekto kay tungod mao kini ang pinulongan sa mga taw sa ilang palibot.

5) Palihog hatagi ko sa iningles sa musunod nga mga pung nga Cebuano:

BUHILAMAN - live plant

NATARAN - backyard

LAPALAPA - sole of the foot

TANGKUGO - nape, back of the neck

KALALIM - comfort

KASILINGANAN - neigborhood

BALANGAY - barrio, village

PAKIGBISOG - struggle

PANINGKAMOT - exertion, endeavor, effort

TINGUSBAWAN - progress

"Cebuano ug Ako"

Isa ako ka dugong Cebuano pero nagdako sa Bukidnon, kung diin ako gipanganak ug nagka-isip. Dili ako perme nga gaanhi diri sauna kay tungod sa akong pag-eskwela. Tungod ani, ang kultura ug lenggwahe sa among lugar na ang akong nadak-an ug naandan. Bisan ug dugong Cebuano ang akong ginikanan, wa gihapon kaayo nidut sa akong utok ang kultura sa Sugbo ug nagkasagol-sagol na ang akong sinultian.

Sa permirong tuig sa akong pag-college diri sa Sugbo, nahinay-hinay nako ug adap ang lenggwahe kay tungod sa akong mga classmate. Hinay-hinay nga nawa ang akong letter "L" sa akong pagpanulti, nga taliwas gayod sa akong naandan. Hinay-hinay pud nako ug na-adap ang Cebuano accent nga akong gakadunggan matag adlaw sa akong pag-eskwela.

Hantod nilabay ang isa ka semester ug nipauli ako sa amoa sa Bukidnon. Human nako ug pagpahuway sa among balay, nilaag ko sa bay sa akong amiga kay nagmugna man ug tapok didto ang akong barkada sa among lugar. Pag-abot nako didto, lingaw ug lipay kaayo ko kay nagkita na sab ming tanan human sa hapit upat ka-buwan. Wa nako nabantayi nga sa sige nako ug tabi ug lipay-lipay mahitungod sa akong kinabuhi diri sa Sugbo sa akong mga barkada, sige na sila ug katawa. Ilaha gayod gikataw-anan ang akong mga words, sama sa wa, dan, bay, di ug uban pa. Kiwaw kuno kayo ko paminawn kay matod nila, grabe na daw ko ka-shortcut. Na-uwaw gayod ako gamay adtong sitwasyona. Sukad adto, ila na gayod ko awat-awaton basta ako na mag-storya. Makapikon na gud usahay pero kay barkada man nako sila, katawa nalang pud ko apil.

Tungod adtong panghitaboa, namatngon gayod ako na sa hinay-hainay diay, na-adap na nako ang Cebuano culture mahitungod sa akong pagpanulti. Bisan kiwaw sa pandungog sa uban, para nako angay kani nga ika-pasigarbo. Mao gud kini ang kulturang nadak-an sa akong ginikanan, di man pud siguro sayop nga ako kaning hinay-hinay ug katon-an, nga kahibaw kung dako jud ug maikatabang nako isip usa ka mass communication student.

"Ugma sa Cebuano"

Cebuano language ang isa ka tulay alang natong tanan na isip lumolupyo sa dakbayan sa Sugbo. Kani mao ang isa sa mga bahandi nga dapat natong maipasigarbo sa tibuok kalibutan.

Apan, karong mga panahona, nagkandaiya-iya na ug sulpot ang makabag-ong teknolohiya sa halos tanang aspeto sa atong kinabuhi ug pamuyo. Teknolohiya nga naka-impluwensiya gayod ug dako sa atong kinabuhi, ug sa dihang nakahatag ug dakong kausaban sa atong kultura nga naandan.

Isip usa ka-Sugboanon, dapat natong i-preserba ang atong kultura ug lenggwahe. Pero kung atong mabantayan sa atong mga kahigalaan karon, mas mopabor na sila ug gamit sa ubang lenggwahe ug makiwawan pa ug gamit sa nadak-ang diyalekto kay tungod sa nauso na ang tag-lish ug uban pang nausong kombinasyon nga nahimong usa ka dakong babag para sa atong magkahiusang kalambuan.

Kung kani mapadayon, maglisod na ang Cebuano language ug lambo isip usa ka instrumento aron magkahiusa kita alang sa kagarbohan ug mapasidunggan ang atong yutang natawhan. Bisan nagkalain-lain na ang panulti sa atong kahigalaan sa atong palibot, angay lang nga ato gihapon hinumdoman ang atong mga nasugdan. Di sayop ang mo-adap sa kalambuan sa atong palibot, pero dungan sa atong pag-adap sa kalambuan sa atong dakbayan, atong gamiton ang Cebuano language nga kasangga para sa mas malampuson nga kaugmaon alang sa mga Sugboanon.

"Akong Ngan"

"Paambit"

Sa akong paghuna-huna ug titulo para sa akong blog, daghang mga pulong ang nisud sa akong utok. Daghan, ug para nako naay bili tanan. Apan sa tanan nakong nahuna-hunaan, mas nilabaw sa akong dughan ang pulong nga paambit. Bisan usa lamang kani kayano nga pulong, para nako lawm kani ug buot ipasabot. Paambit, pasabot pagpasibya sa mga butang ug mga katigayunan nga angay mahibaw-an sa akong kahigalaan. Gusto ko na ang titulo mismo sa akong blog makahatag na ug ideya sa mga bumabasa kung unsa ang akong tumong sa pagbuhat ani nga blog taliwa sa kamatuoran nga kani pud usa ka-requiremant sa among klase.

Bisan ako galisod sa pagbuhat niining artikuloha, naninguha ako nga mahimong nindot ang kagawasan niini. Kay nagdahom ako nga tungod ani nga mga klase sa artikulo nga akong ibutang sa akong blog, mapaambit nako sa mga Sugboanon ang importansiya sa atong pagka-Cebuano. Nga unta mahimo kani nga instrumento nga mapalambo nako ang dungog sa Sugbo bisan lamang aning dyutay kong pamaagi. Gusto nako mamatngunan sa uban ang saktong tinguha sa ilang pagka-Sugboanon.